×


GİRİŞ YAP





GİRİŞ YAP
Üyeliğin yok mu? ÜYE OL.

3391 kez okundu

 
2000'li yılların başına kadar Arap ülkeleri İsrail ile gerginlik ve hatta savaşlar yaşadı. Ancak her durumda İsrail topraklarını korumayı başardı. Arap Baharı bölgesel düzene zarar verdi. ABD bölgeden çekilirken Arap ülkelerine İran'ı durdurmaları için baskı yapmaya başladığında bu İsrail’e büyük bir fırsat verdi. Arap uluslarının, İran'ın işgalini durdurmak ve Rusya ile Çin'in geride kalan boşluğu doldurmasını önlemek için ABD'nin teknolojik rolünün yerini alacak bir ülkeye ihtiyacı var. İsrail bu ortaklık için mükemmel bir aday.


Politika değişikliğini haklı göstermek için Arap lideri İsrail’in bölgede bir gerçeklik olduğunu itiraf ettiler zira ABD İsrail’in güvenliğine tereddütsüz destek verecek bir askeri güç ve askeri teknolojiye sahip. Ancak Arap liderler masadan ne alabileceklerine karar verme sorumluluğunu Filistin halkına bıraktı. Aslında bir nevi Filistin meselesinde Filistinlileri yalnız bırakarak onlar üzerinde baskı kurarak İsrail’in istedigi şekilde bir sonuç alınması politikasını seçtiler. Sadece İran tehdidi nedeniyle değil, rejimlerini korumak ve hayatta kalmalarını sağlamak için İsrail ile ittifak kurdukları dikkat çekiyor.

 

Orta Doğu Güvenlik İttifakı veya NATO’nun Arap versiyonu gibi bir şey gelişmeyecektir, Zira çoğu Arap devleti bölgesel meseleleri aynı fikirde görmemektedir. Bu aynı zamanda, İsrail'in tek tek Arap devletlerinin güvenilir ortağı haline geldiği için bölgedeki etkisinin artmasının bir başka nedenidir. Dolayısıyla, Arap devleti ile İsrail arasındaki bireysel ilişkler, İsrail'e, yani BAE - İsrail veya Sudan - İsrail'e ilişkilerinde görüldüğü üzere. askeri teknolojiye ihtiyaç ve güvenlik işbirliği esasında yatmaktadır. Böylece barış dönemini uzun süre olmasa da bir süre daha devam ettirecektir. Bu nedenle Arap liderler, İran'a karşı olduğu kadar hayatta kalmalarını sağlamak için İsrail'in önünde eğilecekler. Bunun bedeli Filistinliler’i İran ve Türkiye’ye kaybetmek ve zaman zaman iç güvenlik meseleleri olacaktır.

 

Türkiye bu gelişmelere karşı ne yapmayı planlıyor? Türkiye bölgede İsrail etkisini azaltmak için diplomasisini değiştirecek gibi görünüyor. Hatırlayacağınız üzere, 2010'daki Gazze filosu olayının ardından Türkiye ve İsrail tüm diplomatik bağlarını kesti. Başbakan Netanyahu 2013'te özür diledi ama büyükelçilikler bugüne kadar kapalı. Kapalı kapılar ardında çalıştıkları halde iki devlet arasında diplomatik faaliyet bulunmamaktadır.

 

Türkiye, Müslüman Kardeşler sorunu, Irak ve Suriye'de artan nüfuz, Katar'a yardım, Libya ve Afrika Boynuzu'ndaki varlığının artması ve Kuzey Afrika ile yakın ilişkiler nedeniyle Arap devletlerinin çoğuyla gerginlik yaşıyor. Bu faaliyetler, Suudi Arabistan ve uydu komşusu BAE ve Mısır gibi önde gelen Arap ülkelerindeki gerilimi artırıyor. Diplomasi bağların eksikliği Türkiye'yi sorunlarını çözmek için diplomasiyi bir araç olarak kullanmaktan alıkoyuyor. Ya da başka bir deyişle, başka bir tarafla konuşmaz veya ilişki kurmazsanız, problemin kaynağını anlayamazsınız veya masada etkili bir ortak olamazsınız. Malesef, Katar'ı saymazsanız Türkiye bölgede yalnız.

 

Katar, Arap ülkeleriyle yeniden ilişki kuracak gibi görünüyor. Washington'un Aralık ayı sonunda Ortadoğu'ya yaptığı ziyaret, Suudi Arabistan ve BAE'nin Katar ile aralarındaki farklılıkları tartışmak istediğini ortaya koydu. Şimdi de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Türkiye ile İsrail arasında ilişkilerin başlaması için arabulucu olduğunu okuyoruz. Bu pek çok insanın gözü önünde büyük bir yenilgi olsa da Türkiye; haberler doğruysa, doğru olanı yapmaktır. Söylenti doğruysa, diplomatik bağlar Mart 2021'deki İsrail seçiminin ardından kurulacak.

 

Türkiye doğru olanı yapıyor. Önünüzde büyük bir engel oluşturacak bir ittifakı durdurmak istiyorsanız, masada bulunmalısınız. Türkiye Araplara yapılacak silah satış konularında İsrail'i durduramayabilir (yani Suudi Arabistan ben çok fazla olan nterest Demir Dom füze koruma sistemi) fakat Türkiye ulusal çıkarlar için bu silah satışının az tehdit yapılacak boyutunda şartlandırabilir. Bu, Türkiye'ye bu tür silah satışları nedeniyle endişelerini İsrail'e ve diğer Arap ülkelerine bildirme fırsatı verecektir. Belki çok fazla dikkate alınmayabilir bu çıkışı ama Arap milletlerine ve İsrail'e bir uyarı olacaktır.

 
Türkiye neden ittifak aramıyor? Cevap basit; Türkiye, savaş uçağı programını ve tank programını tamamlamasını sağlayacak motor teknolojisine erişmek istiyor. Türkiye askeri sanayisini geliştirmeye başladı ve şimdilik ihtiyaç duyduğu şeylerin çoğunu yapabilir. Türkiye, ABD izin vermedikçe İsrail'in bu tür teknolojik bilgileri Türkiye ile paylaşmayacağının farkında. Üstelik güvenlik, Türkiye ve İsrail'in yararlanacağı karşılıklı bir faydadır. Bu nedenle, bu bir işbirliği yaratır. bazı konularda karşılıklı fayda sağlar ama kalıcı bir barış veya benzeri bir ortam yaratmaz. Çoğu terörist grup İsrail varlıklarını hedef alacağından, bu alanda İsrail Türkiye'den daha fazla fayda sağlayacaktır. Bu, diplomatik bağların kurulmasının bir nedeni olarak görülmemelidir.
 

İkisi arasındaki ekonomik faaliyetler çok büyük değil. Her iki ülkenin ithalat ve ihracat faaliyetleri, ilgili ekonomilerde az miktarlara sahiptir. Bu nedenle ithalat ve ihracat faaliyetleri neden olamaz.
 

Türkiye zaten Ortadoğu'da Rusya ile rekabet halinde. Türkiye, savaş uçağının düşürülmesi veya Rusya'nın Libya veya Suriye'ye karışması nedeniyle Rusya ile büyük sorunlar yaşarken, Türkiye herhangi bir nedenle İsrail ile ilişki kurmayı düşünmedi. Şimdi, Rus ekonomisi kötüye gidiyor ve Rusya, Kırım'ı korumak için her türlü çabayı gösteriyor, Bu da Rusların ilgisini Orta Doğu'da daha az yoğunlaştıracak. Sebep Rusya’da olamaz.
 

Türkiye'nin İsrail'den farklı hedefleri var ve İran veya Rusya'ya karşı ittifak aramak bunlardan biri değil. Ancak böyle bir ittifak, ülkenin en çok ihtiyaç duyduğu Türk ekonomisine nakit akışını sağlayacaktır. Cumhurbaşkanı Erdoğan bunu biliyor ve Türkiye'nin İsrail ile herhangi bir ittifak değil de İsrail ile bağ kurmayı düşünmesinin en büyük itici neden olacağına şiddetle inanıyoruz.
 

Türkiye'de bir sonraki seçim Eylül 2023'te yapılacak. Neredeyse üç yıl kaldı. Her iki ülke de Mayıs 2021'de masaya gelip bir tür diplomatik antlaşmaya ulaşırsa, Türkiye'ye nakit akışı 2021 yazının sonunda en erken başlayabilir. Bunu meyvelerini vermesi 1 ila 2 yıl sürer. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ekonomideki toparlanmanın 2022 sonunda görünür olacağını planlıyor. Böylece, ekonominin gündemlerinde kırılgan bir konu olmayacağı muhalefet partilerine karşı sert bir kampanya yürütecek.
 

Türkiye, Filistin haklarını veya Kudüs'ün statüsünü savunmaktan vazgeçmeyecektir. Türkiye bu meseleleri diğer tüm Arap ülkeleri gibi İsrail'e karşı bir koz olarak tutacaktır. Filistin davası Türkiye'ye Orta Doğu'da bir çeşit nüfuzu arttırması veya en azından sürdürmesi için kaldıraç sağlıyor.

Kısa vadeli kazanımlar nedeniyle ihtiyaçlar ortaya çıktığı için Türkiye ile İsrail ulaşılacak bir barış ortamı oluşsa dahi aralarında ki gerilimlerin her zaman masada kalacağını söylemek saflık olmayacaktır.