Sovyet rejiminin çöküşünü sonrası, bazı ülkeler bağımsızlıgını ilan etti. Bunlar çoğunlukla Türk devletleridir. Denize kıyısı olmayan ülkeler oldukları için tüm bunlar, dış ilişkilerde tarafsız bir duruş sergilerken Rusya veya Çin gibi herhangi bir büyük küresel gücün yanında yer almama politikasına sahiptirler. Sovyet döneminin çöküşünün ardından kurulan denge buydu. Afganistan'ın Taliban rejimine düşmesiyle Türkmenistan'da bu durum değişebilir.
YOUTUBE
Türkmenistan karayla çevrili bir ülkedir. Önemli enerji kaynaklarına ve Orta Asya'da değerli bir geçiş durumuna sahiptir. Bu nedenle Rusya, Çin, Türkiye ve batılı ülkeler için etkisini göstermeleri açısından her zaman için bir cazibe merkezi olmuştur. Askeri kapasite sınırlıdır ve ekonomi hiç de güçlü değildir. Ülkede demokrasi yok ve bir demir el ile yönetiliyor. Ülkede resmi olarak yönetim tarzını vurgulayan bir covid-19 vakası yok. Avrasya Ekonomik Birliği gibi bölgesel ekonomik veya siyasi gruplara üye değildir ve askeri teşkilatlarla da işbirliği yapmaktan kaçınır. Bunlar, Türkmenistan'a egemenliğini korumak için dış gücü kontrolcontrol altında tutmasını sağladı. Ancak Afganistan'ın Taliban'ın eline geçmesiyle işler değişebilir.
Türkmenlerin ve Afganların Türkmenistan'a akması, bölgesel ve küresel gücün etki göstermesi için alan açabileceğinden tehdit korkusu oluşturabilir. Bu nedenle Türkmen yetkililer ülkeye sığınma akışını zaten engellemektedir. Ancak Türkmenistan ile Afganistan arasındaki sınır sorunlu; 800 km ova sınırıdır. Ekonomisi zayıf ve Özbekistan'ın yaptığı gibi duvar öremezler ve ya Pakistan ve Çin'in aksine devriye becerileri sınırlıdır. Türkmen ordusu yetersiz eğitimli ve vasıfsızdır.
Ayrıca, çok sayıda mülteci daha fazla işsizliği, gıda kıtlığını ve daha az kalkınmayı beraberinde getirecektir. Mevcut sorunlarla başa çıkmak için yetkililer, uzun süre sürdürülebilir olmasa da un, tereyağı, şeker ve diğer temel gıdalar için kuponlar getirdi. Türkmenistan, sadece mülteci akışını kontrol etmesi nedeniyle değil, aynı zamanda gaz rezervlerinin çoğu Afgan sınırı boyunca uzandığı için Afgan sınırını güvende tutmak zorundadır. Türkmenistan bu sorunlarla baş edebilmek için tavizler vermek ve dost aramak zorundadır.
Dost aramak başta Rusya, Çin, İran ve Türkiye'yi cezbedecektir. Rusya, ülke siyasetini etkilemek için gaz sözleşmelerini garanti etmeye çalışacak. İran ve Taliban TAPI'yi (Türkmen-Afgan-Pakistan ve İran boru hattı) destekliyor. Böyle bir proje Taliban'a uluslararası tanınırlık kazandıracak, İran ise gelirini çeşitlendirecek. Çin her zaman kömürün yerine daha fazla enerji arar. Türkmen gazı ucuz ve temiz enerji demektir Türkiye insansız hava araçları sunarak güvenliğe katkıda bulunabilecek ve böylece ülkedeki siyasi, ideolojik ve ekonomik konumlarını güçlendirecektir.
Türkmenistan, kötü donanımlı askeri teknolojiyle sınırlarının güvenliğini sağlayacak durumda değil. Yardıma ihtiyacı var ve ileri de Türkmenistan bir seçimle karşı karşıya kalacak. Türkiye, sınır güvenliğini desteklemek için askeri yardımla drone teknolojisi sunabilir. İkisi de Türk milleti olduklarından ve uzun vadede ideolojileri daha yakın olduğundan, Ankara'nın böyle bir hamleyi desteklemesi Türkiye'ye ileri bir start-up verebilir. Ayrıca Türkiye, Türkmenistan'daki etkisini de artırabilir. Böylece gelecekte Türkmen gazı projesini Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyabilir.
