Taliban'ın nasıl bir hükümet olmak istediğini kimse tam olarak bilmiyor. Taliban bile bunu henüz bilmiyor. Orta Asya'daki otarkilerden biri mi olacaklar yoksa İslami radikalizmin üssü mü olacaklar? Cevabın Rusya ve Çin'e ve hatta Türkiye'ye daha az ölçüde de olsa etkisi olduğu kesin. Bütün bölge ülkeleri Taliban'la ilişkilerini sürdürmeye ilgi duyuyorlar çünkü güçlenmiş bir Taliban'ın kendileri için ne anlama geldiğini bilmiyorlar. Bu nedenle, en azından şimdilik Taliban'ı yabancılaştırmak değil bağlarını korumak herkes için hayati önem taşıyor.
Taliban, şeriat yasasını uygularken Afganistan'ın yerini ve güvenliğini sağlamasına hükmetti. Taliban Kabil'in kontrolünü ele geçirdiğinden beri, dünyadaki terörist grupların en önemli sığınaklarından biri haline geldi.
YOUTUBE
Taliban hükümeti iki büyük zorlukla karşı karşıya. Bunlardan ilki, ticaret yapmalarını, yönetmelerini, yatırım elde etmelerini ve küresel sisteme katılmalarını engelleyen uluslararası tanınma ve meşruiyettir. İkincisi, aşırılık yanlısı gruplarının yönetimlerine meydan okumalarını önlemektir. IŞİD, kendisini gelecekteki halifeliğin kurucu bir parçası olarak algıladığı ve liderliğinin çoğunun eski Taliban savaşçıları olduğu için bunu zorlaştırıyor (IŞİD, Taliban tarafından görevden alınan savaşçılardan oluşuyor).
Bu bakımdan küresel ve bölgesel güçlerin yapacak daha az seçeneği vardır. Taliban, istikrar için doğrudan bir tehdit olan Işid'e karşı doğal bir düşmandır. Bu nedenle Taliban, istikrarın tekrar IŞİD'in siperi olarak kullanılıp kullanılamayacağının farkına varma fırsatına sahip. Dahası, Taliban hareketi Afganistan içinde sınırlı. Taliban aynen Işid gibi Ortadoğu, Avrupa ya da digerlerine doğrudan bir ulusal tehdit oluşturmuyor.
Türkiye Afganistan'da ciddi hareket edecek konumda değil. Ankara için Orta Asya, Türk devletleri nedeniyle kritik öneme sahip. Ankara kültürel bağlarından yararlanarak ekonomik yatırımları artırmak istiyor. Ancak, Orta Asya'daki Türk halkını birleştirmek istediği için küresel hilafet kurmayı hedefleyen Hizb-ut Tahrir gibi potansiyel aşırılık yanlıları ciddi bir tehdittir.
Rusya'da, potansiyel aşırılık yanlıları da benzer bir tehdit oluşturuyor. Büyük Rus şehirlerinde Orta Asya'dan gelen göçmenlerin giderek artan bir kısmı (20% civarinda) İslam Devleti'nin görüşünü ve vizyonunu paylaşıyor. Bu, Orta Asya'daki Ruslar ve göçmenler arasında ulusal güvenlik tehdidini oluşturan gerginliği artırıyor. Göçmen sayısı daha az olmasına rağmen Avrupa da benzer kaygılara sahiptir.
Bu nedenle Taliban'ın tanınması konusunda avantaj ve dezavantajları var. Uluslararası toplumun Taliban'la çalışacağı neredeyse kesin. Hilafet kurumu şimdilik bölgesel ve küresel güclerin kırmızı çizgisi. Taliban hilafet kurma niyetinden vazgecerse Taliban'ın uluslararası oyuncu olarak tanınabilme fırsatı vardır. Ama bu hızlı bir şekilde gerçekleşmeyecek.
Öte yandan halifelik iddiasından vazgeçmesi Taliban'ı uzun süre de zayıflatabilir. Bu da Işid'e destek olarak yansıyabilir. Kısa vadede düşünmek için ama bir tehdit oluşturuyor.
