Üç Deniz İnisiyatifi - Intermarium - fikri mütevazi bir fikir olarak çıktı. İki büyük güç arasında - Doğu'da Rusya ve Batı'da Almanya - Orta Avrupa ülkeleri her zaman kendilerini “hapsedilmiş” hissettiler. Doğal olarak, hiçbirinin büyük güçlerle rekabet etmek için yeterli kaynağı olmadı. Bu nedenle, bu ülkeler kendilerini temel hammadde tedarikçisi, taşeron veya onların calışanları olarak konumlandırmışlardır. Bu ülkeler kendi aralarında da işbirliği yapmadılar. Bu eksiliklik daha sağlam bir ekonomi geliştirmek için rekabetçi ortam eksikliği yarattı. Almanya ve Rusya ile ticaret yapıyorlar. Bu nedenle, lojistik güzergâh ve altyapı esas olarak doğu-batı ekseninde geliştirilmiştir.
Międzymorze (Intermarium olarak bilinen Denizler Arası Girişimi) - Orta Avrupa uluslarının Polonya liderliğinde bir federasyon fikri olarak ortaya çıktı. Józef Piłsudski, etnik olarak homojen bir ulus devletin takipçisi ve azınlıkların asimilasyonu olan Ulusal Demokrasinin muhalefetine rağmen, bu projenin savunucusuydu. Piłsudski'nin projesi çöktü ve benzer bir kavram İkinci Polonya Cumhuriyeti'nde yirmi yıl boyunca korundu. Fransa bunu Orta Avrupa'da Almanya'ya karşı ağırlık vermek için destekledi.
Polonya, Letonya, Estonya ve Finlandiya başkanlığında bölgesel bir ittifak oluşturmak için Baltık Birliği anlaşması imzalandı. Vilnius ile ilgili anlaşmazlık nedeniyle Litvanya konferansa katılmayı reddetti. Anlaşma, herhangi bir özel taahhüt olmaksızın saldırı durumunda bir saldırganlık beyanı ve karşılıklı yardım taahütlerini içeriyor. Moskova'nın baskıları karşısında, Baltık Birliği'ni koalisyona dönüştürme girişimi başarısız oldu. Zira üye ülkelerin geri kalanı Polonya ile güçlü siyasi ve askeri bağlar kurmaktan kaçındı.
Rusya'dan kaynaklanan bu korku Baltık ülkelerine özgü değildir. Güneyde bu tür düşmanlarla karşılaşıldı. O zamandan beri Polonya, Küçük İtilaf'ın bir parçası haline gelen Romanya ile yakın siyasi ve askeri bağlar kurdu.
Ne yazık ki, bu işbirliği Polonya tarafından dostane bir ülke olarak görülen Macaristan'a yönelik düşmanlık nedeniyle kısa sürdü. Balkan devletlerinin Yugoslavya ve Bulgaristan gibi örtüşen çıkarları Moskova'nın geleneksel müttefikleriydi. Macaristan Almanya'ya yakındı. Bununla birlikte, Varşova'nın Prag ile ilişkileri korkunçtu (topraklar üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle) ve Çekoslovaklar bölgedeki her Polonyalı diplomatik girişimini engellemeye çalıştılar. 1930'larda Józef Beck (Polonya Dışişleri Bakanı) Danimarka'dan Yunanistan'a dahil olan küçük ülkelerden oluşan bir blok projesi oluşturmaya çalıştı. Ancak bu da başarısız oldu.
Ancak soru şu; Üç Deniz Girişimi fikri neden uygulanamadı? Polonya, Baltık bölgesindeki diğer devletlerle askeri ve ekonomik alanlarda örtüşen çıkarları olduğu için diğer ülkeler arasında lider olarak çok çekici değildi. Bölgedeki çoğu ülke için doğal lider Polonya değil, Rusya ya da Almanya idi. Böyle bir proje, gelişmekte olan Polonya'ya komşu ülkelere değil, sadece Polonya'ya fayda sağlayan süper güç pozisyonu olarak hizmet edecekti. Aslında bu durumun 1935’teki durumdan cokta bir farkı bulunmuyor.
Orta Avrupa ülkelerinin ekonomik ve demografik potansiyeli, onlara önemli ölçüde bağımsızlık sağlayacaktır. Ancak, bunu başarmak için Orta ve Doğu Avrupa ülkelerini bir koalisyon altında birleştirmek gerekli olacaktır. Bu yaklaşımla Polonya, bu tür koalisyonu yönetme yeteneğine sahiptir, çünkü hem nufüs ve hem ekonomi hem de askeri alanda bağımsız kalkınma anlamında ciddi fırsatlara sahiptir.
Bugün, mevcut iktidar partisinin (PiS) liderligi böyle bir koalisyon istiyorlar. Ve "Via Carpathia" gibi projeler - Estonya'dan Yunanistan'a hızlı bir yol inşa etmek, rotadaki tüm ülkeleri entegre etmek için hizmet ediyor. İktidardaki politikacılar, bu yolun - süper güç Polonya fikri - olduğunu söylüyorlar. "Uygulamak istediğimiz bir model: bölgede güçlü Polonya ve tüm Orta, Doğu ve Güney Avrupa bölgesinde güçlü bölge".
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, Hırvatistan'ı ziyaret etmek ve daha pek çok kişiyi davet etmek için zirveyi uzun süre organize etme çabalarını yoğunlaştırdı. 6 Temmuz 2017'de Üç Deniz Girişimi Zirvesi Polonya'da düzenlendi. Kraliyet Kalesi'ndeki bire bir görüşmenin ardından, Amerikan ve Polonya heyetlerinin genel görüşmeleri gerçekleşti. Bu konuşma sırasında Polonya, Başbakan Yardımcısı, Maliye ve Kalkınma Bakanı, Dışişleri Bakanlığı Başkanı, Savunma Bakanı, stratejik enerji altyapısı ve cumhurbaşkanı bakanları, ofis başkanı, BBN başkanı, başkanlık ofisi başkanı ve ayrıca Polonya'nın ABD büyükelçisi hazır bulundular. Ardından cumhurbaşkanlarının medya ile toplantıları gerçekleşti. Daha sonra Donald Trump ve Andrzej Duda, bölge ülkelerinin temsilcileriyle görüştükleri Üç Deniz ülkelerinin zirvesine gittiler. Buna ek olarak, Trump, Krasińskich Meydanı'nda, Varşova Ayaklanması anıtının önünde Varşova bir konuşma yaptı. Mevcut göç krizine açıkça atıfta bulunan Donald Trump'ın sözlerini Batı'nın geleceği tehdit edildiğinde Batı'nın geleceğinin tehdit edildiği uyarısıyla bitirdi.
İspanya ve Portekiz'deki medyaya göre Donald Trump'ın Polonya ziyareti, ABD'nin Varşova'nın ekonomik ve siyasi durumunu güçlendirmeye öncelik verdiğini gösteriyor. Ve konuşmasını "örnek" müttefiki övmek olarak nitelendirdiler.
O dönem ki başbakan - Beata Szydło, Amerikan başkanının ziyaretini şöyle yorumladı: "Bugün Donald Trump'ın Varşova İsyancıları anıtının önünde bizimle buradaydı. Bu Polonya'nın önemli bir devlet olduğunu kanıtlıyor, Polonya sayılması gereken önemli bir devlet ve Polonya küresel barışı ve güvenliği garanti eden bir ülke, hızla gelişiyoruz. (...) Polonya başbakanı olarak, Polonyalı bir kadın olarak, böyle bir deneyim yaşadığımız için gurur duyuyorum. Polonya'nın bu kadar iyi gelişmesinden gurur duyuyorum ki, hükümetin Polonya işlerini doğru yönde yönetme onuruna sahibim '' dedi.
Üç Deniz Girişimi fikri sadece Polonya için değil, tüm Visegrad Grubu kadar tüm bölge için de inanılmaz bir fırsat. Kader, Polonya'ya sadece Avrupa'nın 'çevresinden' fazlası olmak için harika bir fırsat sunuyor. Polonya, Avrupa'da Avrupa'ya itici güç olmaya başlayan yeni bir bölge; bir hırs bölgesi.
Paweł Flisiuk
