Eski Başbakan Binyamin Netanyahu'nun dönemi sona erip merkez sol bir koalisyonun başlamasına rağmen, koalisyonun zaferini kısa sürede son bulması muhtemeldir. Bunun birçok doğal nedeni vardır ve buna karşı alınabilecek çok fazla önlem yoktur. Bu sadece böyle.
YOUTUBE
Merkez sol koalisyon, Başbakan Netanyahu'nun tüm yolsuzlukları ve kötü iç siyasetinden kaynaklanıyor. Bu sadece sağ partilerin devam eden siyasi davranışlarına karşı halkın bir isyandır, ülkenin dış politikasına veya büyük iç politikalarına karşı değil. Halkın bileşimi zamanla daha fazla sağ merkezli olacak. Bu nedenle, kısa ömürlü hükümete karşı merkez sol koalisyon için kesinlik olmasa da riskler yaratır.
İsrail'in ulusal bütçesi 2019'dan beri onaylanmadı ve özellikle ülkenin COVID-19 başarı öyküsü olarak ortaya çıkmasından sonra çözülmesi gereken acil bir mesele. Koalisyon hükümeti, askerlik hizmetinden ayrılmayı tercih eden genç Haredimlerin ordunun hazır olma durumunu baltalayacağı endişesiyle ultra-Ortodoks'u askerlik hizmetine tekradan alabilirler. Ordunun endişelenmek için iyi bir nedeni var.
İsrail Merkez İstatistik Bürosu'na göre, 25 yıl içinde (2040) Yahudiler ve Diğerleri nüfusunun 2015'teki payına (%79) ve Arap nüfusun payına (%21) benzer kalması bekleniyor. 50 yıl içinde (2065), Yahudilerin ve Diğerleri nüfusunun payının %81'e çıkması, Arap nüfusun payının ise %19'a düşmesi bekleniyor. Ama sorun bu değil.
ref: İsrail Merkez İstatistik Bürosu 01_17_138e.pdf (cbs.gov.il)
Ultra-Ortodoks nüfusun 2015'te toplam nüfusun %11'inden 2040'ta %20'ye ve 2065'te %32'ye çıkması bekleniyor. Yahudiler arasında, ultra-Ortodoks nüfusun 2015'te %14'ten 2040'ta %24'e ve 2065'te %40'a yükselmesi bekleniyor. Ama bu sadece İsrail ordusunu değil, uluslararası arenayı, bölgeyi ve Filistin'i de endişelendirmesi gereken bir şey. Demografi, sağ parti ideolojilerinin İsrail siyasetine giderek daha fazla hakim olacağını gösteriyor.
Ultra-ortodoks, ortodoks olmayan İsrailli Yahudilerden daha yüksek bir doğurganlık oranına sahiptir (%4.2'ye karşı %1.2). Nüfus sağcı ideolojiye daha fazla kayıyor, sağcı tutumlar genel gençlik oylamasına hükmediyor, çoğu bu demografi bir Filistin devletini reddediyor ve askeri caydırıcılığı destekliyor.
Bu demografik bir gerçektir ve yeni birlik hükümeti bu konuda politikalarını düzeltmekten başka bir şey yapamaz. Bu nedenle, Filistinlilerle gelecekteki çatışmalar nedeniyle İsrailli gençlerin tutumlarının daha da sertleşmesi bekleniyor. Birlik hükümetindeki sağcı partiler, Filistinlilere İsrail vatandaşlığı verilmesine ve Batı Şeria'daki yerleşimlerin genişletilmesine karşı çıkarken, bir Filistin devleti ile ilgilenmiyorlar. Bu, Oslo Anlaşması'nın başarısızlıklarını ve bölgesel barışı getirmek için Gazze'den yerleşimlerin çekilmesini gördükten sonra kamuoyunun gelecekte bölgedeki siyasi görüşmelerden ziyade daha fazla askeri caydırıcılığa meyledeceğini şimdiden gösteriyor. İsraillilerin zaten %72'si, askeri stratejilere ilişkin kamuoyunun bir göstergesi olan Gazze'de son ateşkese karşı çıktı. Ayrıca Arap devletlerinin İsrail ile ilişkileri normalleştirmeye yönelik tutumları, askeri caydırıcılık konusunda kamuoyunun görüşünü sadece güçlendirecektir.
Dolayısıyla merkez sol hükümetinin kısa sürede çözüme sonlanması muhtemel görünüyor. Bu, İsrail'de sağ ideolojiyi takip eden gerçeklerin doğal bir sonucudur. İsrail, silah ve ekonomik ilişkiler açısından hâlâ Batı'ya bağımlı durumda. Bu nedenle İsrail'in ulusal savunma sanayisini ve ekonomisini nasıl geliştireceğini takip etmek hayati önem taşıyor. İsrail her ikisini de öngörünün ötesinde geliştirirse o zaman İsrail'in dış politikasını aşırı sağ ideoloji üzerine konumladığını göreceğiz. İsrail her ikisini de geliştirmeyi başaramazsa ve bugünkü benzer konumda kalırsa, o zaman sağcı egemen demokrasi ile Washington ve Avrupa'daki batılı başkentlerin başkentlerin baskısı arasında yalpalayacaktır.
İsrail'in Orta Doğu'daki saldırganlığını dengelemek için, yakın gelecekte bazı olumlu gelişmelere rağmen Türkiye'nin ekonomisini ve savunma sanayisini ortaya çıkarması hayati önem taşımaktadır. Türk ekonomisi kendini toparlamazsa, Türkiye Müslüman dünyasını temsil etme konusunda sınırlı bir kapasiteye sahip olacaktır.
